Hội Nghị An Ninh Munich đã được diễn ra từ ngày 18/2 tới ngày 20/2 cuối tuần qua với sự tham dự của hơn 100 Bộ Trưởng và lãnh đạo của hơn 30 quốc gia, cuộc khủng hoảng Ukraine đã được đưa ra làm đề tài chính để thảo luận. Kamala Harris dẫn đầu phái đoàn Hoa Kỳ tham dự hội nghị nhưng đã không thuyết phục được hội nghị phải có hành động trừng phạt Nga ngay mà chỉ nhắc lại lời hăm dọa của Biden “sẽ trừng phạt kinh tế nghiêm khắc nếu Nga khởi động tấn công.” Thủ Tướng Anh Boris Johnson nói “Có tin tình báo cho thấy Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc chiến lớn nhất ở Âu Châu kể từ năm 1945. Bất kỳ cuộc xung đột nào xảy ra cũng là đẫm máu và kéo dài, tính toán của Tổng Thống Nga thiếu khôn ngoan, không nhìn thấy thảm họa ở phía trước.” Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy yêu cầu Liên Minh Âu Châu áp dụng biện pháp trừng phạt mạnh với Nga, và cho biết Ukraine sẵn sàng ngồi xuống nói chuyện với Tổng Thống Nga.
Tình hình đang chuyển động rất nhanh, chiều Thứ Hai hôm qua ABC News cho hay Putin đã tuyên bố công nhận những vùng ly khai tại Ukraine là Cộng Hòa Nhân Dân Luhansk (LNR) và Cộng Hòa Nhân Dân Donetsk (DNR) đồng thời Putin bắt đầu gởi quân vào hai khu vực ly khai này dưới danh nghĩa lực lượng gìn giữ hòa bình. Đây là hành động tuyên chiến. Tòa Bạch Ốc cho biết Biden sẽ mạnh mẽ lên án quyết định của Putin trong việc công nhận độc lập hai khu vực LNR và DNR. Thượng Nghị Sĩ Ted Cruz nói “Tháng Giêng vừa qua Biden đã chống đối dự luật cấm đường ống Nord Stream 2 của Nga đi vào hoạt động, việc làm của Biden chính là chìa khóa mở đường cho cuộc xâm lăng của Nga.”
Putin đã giành được thắng lợi khi công nhận sự độc lập của hai khu vực ly khai trên lãnh thổ của Ukraine. Lãnh đạo của hai khu vực này đã ký thỏa thuận cho Nga xây các căn cứ quân sự trong lãnh thổ của họ. Đây là mối đe dọa cho sự sống còn của Ukraine và cũng là đe dọa trực tiếp cho an ninh Âu Châu. Hoa Kỳ và NATO đang lên kế hoạch áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh lên kinh tế của Nga. Ngoại Trưởng Antony Blinken nói “TT Biden sẽ ký Sắc Lệnh cấm tất cả các hoạt động tài chánh mới về đầu tư, thương mại của công dân Hoa Kỳ trong hai khu vực Cộng Hòa Nhân Dân Donetsk và Luhansk.” Tham Vụ Báo Chí Jen Psaki nói thêm “Các biện pháp này không phải là mạnh nhất, Hoa Kỳ sẽ phối hợp với đồng minh chuẩn bị những biện pháp trừng phạt kinh tế khốc liệt hơn nếu Nga tiếp tục xâm lăng Ukraine.” Nga đã tràn qua biên giới, đã xâm lăng Ukraine mà Biden còn chưa dám mạnh tay trừng phạt thì quả thực đầu óc của ông Tổng Thống này có vấn đề?
Sự lãnh đạo yếu kém của Biden khiến Nga lấn tới
Dân Biểu Scott Franklin (R-Florida) và nhiều chính trị gia đã nhận xét “Chính sự yếu kém của Biden là nguy cơ kéo Hoa Kỳ vào cơn bão khủng hoảng an ninh quốc tế.” Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng Giêng vừa qua, khi phóng viên hỏi về phản ứng của Hoa Kỳ nếu Nga tấn công Ukraine, Biden trả lời “Hoa Kỳ sẽ phản ứng tùy vào mức độ tấn công của Nga.” Tấn công vào một quốc gia là vi phạm đến chủ quyền của quốc gia đó, không thể nói là cuộc tấn công lớn hay nhỏ. Lời nói của Biden đã bật đèn xanh cho Nga bắt đầu cuộc tấn công Ukraine. Chiến tranh xảy ra tại Ukraine sẽ ảnh hưởng tới khủng hoảng năng lượng vì phần lớn các quốc gia Âu Châu phải phụ thuộc vào nguồn khí đốt của Nga để sản xuất điện và các ứng dụng công nghiệp.
Cuối tháng 5 năm 2021, Biden đã hủy bỏ lệnh trừng phạt đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2. Đường ống này sẽ đưa khí đốt từ dưới biển Bắc Cực của Nga tới Đức, đã hoàn thành 95%, khi đi vào hoạt động sẽ đem lại cho Nga hàng tỷ dollars, và tạo thế mạnh cho Nga tại Âu Châu. Đây là lợi ích chính trị và kinh tế lớn mà Biden đã đem lại cho Putin, Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov nói “Nga và Hoa Kỳ có những khác biệt nghiêm trọng nhưng cả hai quốc gia nên cùng nhau làm việc trong những lãnh vực lợi ích chung.” Dưới thời TT Trump, các nhà lập pháp Cộng Hòa và Dân Chủ đã ủng hộ biện pháp trừng phạt chống lại đường ống Nord Stream 2. Quyết định gỡ bỏ lệnh cấm của Biden đã bị nhiều nhà lập pháp chỉ trích, ngay cả TNS Bob Menendez (D-New Jersey) Chủ Tịch Ủy Ban Đối Ngoại Thượng Viện người cùng đảng Dân Chủ cũng lên tiếng phản đối: “Tôi kêu gọi TT Biden không gỡ bỏ lệnh trừng phạt này mà nên thực hiện những lệnh trừng phạt do Quốc Hội biểu quyết.”
Trong mấy tuần qua, khi có nguy cơ Nga sẽ tiến hành cuộc tấn công Ukraine thì Thượng Viện vẫn còn bàn cãi về một dự luật trừng phạt Nga, có vài điểm bất đồng và đảng Dân Chủ không muốn đặt lệnh trừng phạt khi Nga chưa xâm lăng Ukraine. Đảng Cộng Hòa muốn đưa dự luật ngăn chặn vĩnh viễn đường ống Nord Stream 2, đồng thời trừng phạt tài chánh đối với bản thân Tổng Thống Nga, những người liên hệ và các ngân hàng Nga. TNS James Rish (R-Idaho) nói “Những biện pháp trừng phạt cần được đưa ra ngay trong khi một cuộc tấn công vũ lực chưa xảy ra vì Nga vẫn có nhiều cách tấn công gây nguy hiểm an ninh cho Ukraine và cho Âu Châu nói chung.” Trả lời phỏng vấn trên Fox News, TNS Tom Cotton (R-Arkansas) nói “Tới nay biện pháp trừng phạt chống lại Nga mạnh mẽ nhất và hiệu quả nhất vẫn chưa được áp dụng, điều này đồng nghĩa với việc cho phép Putin tấn công Ukraine. Biden đã yếu kém nhượng bộ cũng như trước đây Biden đã không làm gì khi Nga tấn công an ninh mạng công ty đường ống dẫn dầu trong nội địa Hoa Kỳ.”
Khối NATO và Hoa Kỳ đã không có kế hoạch hữu hiệu trong thế trận chống Nga
Trong vai trò lãnh đạo thế giới tự do, Tổng thống Hoa Kỳ có trách nhiệm lãnh đạo đồng minh chống lại sự xâm lược của Nga. Lịch sử đã ghi nhận vào tháng 10 năm 1962 TT Kennedy đã cứu thế giới thoát khỏi cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba do Nga chủ động. Và cuối thập niên 80, TT Reagan đã giành được chiến thắng trong cuộc Chiến Tranh Lạnh, làm cho khối cộng sản Liên Xô bị tan rã. Trong cuộc khủng hoảng Ukraine kỳ này, Biden đã quyết định thực thi trách nhiệm bảo vệ đồng minh nhưng quyết định quá trễ, cụ thể là cuối tháng Giêng vừa qua Biden còn chống đối dự luật trừng phạt Nga của Thượng Viện. TNS Roger Wicker (R-Mississippi) nói trên National Review “Quyết định của Biden đến quá trễ, thay vì lãnh đạo bằng sức mạnh, ông ta chỉ biết chạy theo Putin. Tai hại nhất là Biden đã cam kết không bao giời gởi binh lính hoặc hỗ trợ không lực cho Ukraine. Những Tổng Thống có kinh nghiệm sẽ không tuyên bố loại bỏ các lựa chọn phương thức đối phó. Thái độ của Biden gây nguy hiểm cho Hoa Kỳ.”
Việc Nga đã tăng cường quân đội từ mùa hè năm 2021, số quân đã tới 100,000 binh lính tại biên giới phía đông và nam Ukraine là một hành động chủ ý và leo thang trong chiến dịch đe dọa Ukraine mà Hoa Kỳ và NATO đã không hề quan tâm. Trước đây, năm 2014, khi Nga xâm chiếm Crimea, chính quyền Obama và NATO đã phản ứng quá yếu, sự kiện này đã để cho Putin có cơ hội tập trung quân lính với những vũ khí tối tân tại biên giới và đẩy mạnh những hoạt động bí mật chống lại Ukraine. Trong suốt 22 năm Putin cầm quyền, Hoa Kỳ và NATO đã không xem Nga là đối thủ đáng lo ngại, đã lơ là, đã không có chính sách rõ ràng đối với Nga, trong khi đó Putin đã không ngừng chiến đấu cho mục tiêu tái lập đế quốc Nga. Putin là người hiếu chiến, xảo quyệt và tàn nhẫn đã khai thác sự chia rẽ trong chính trị Hoa Kỳ cũng như sự thiếu thống nhất của các quốc gia Âu Châu để thực hiện mục tiêu của mình. Thêm vào đó, Putin còn lợi dụng khả năng cung cấp năng lượng để đe dọa Âu Châu.
Hoa Kỳ, NATO và Liên Minh Âu Châu cần thống nhất và cam kết thực hiện việc cô lập Nga về mặt kinh tế. Quan trọng nhất là thực hiện chiến dịch chống các nhà tài phiệt Nga, loại các ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống tài chánh thế giới, đồng thời nghiền nát ngành dầu khí, ngăn chặn vĩnh viễn đường ống Nord Stream 2 đi vào hoạt động. Về lãnh vực quân sự, Hoa Kỳ, NATO và Liên Minh Âu Châu nên tăng cường lực lượng quân sự cho các quốc gia thành viên của NATO ở phía đông. Nga đã hiện đại hóa lực lượng quân sự ở vùng Đông Địa Trung Hải, năm 2018 Nga đã tấn công vào các tàu hải quân Ukraine, bắt giữ hơn 200 con tin mà không gặp sự chống cự đáng kể nào. NATO cần nâng cao ưu tiên khu vực Biển Đen và có một kế hoạch ứng phó quy mô vì đây là khu vực mà sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine và các quốc gia trong vùng đang bị Nga đe dọa.
Nga đã thách thức Hoa Kỳ và NATO trong việc tiến chiếm hai vùng ly khai của Ukraine, rồi đây những quốc gia vùng Baltic sẽ phải đương đầu với sự bành trướng của Nga. Trong khi đó Đài Loan và các quốc gia vùng Biển Đông đã và đang phải đối mặt với sự đe dọa của Trung Cộng. Dưới sự lãnh đạo của Biden, Hoa Kỳ khó mà chống đỡ hữu hiệu trong nhiều mặt trận xảy ra cùng một lúc trên toàn cầu.
(Viết theo nguồn tin của ABC News, BBC News, AP News, War on the Rocks, News Max, Fox News)
Kim Nguyễn
February 22, 2022
Nhận Định Thời Cuộc